Bakü Kız Kulesi

Bakü Kız Kulesinin Çözülemeyen Sırları

Her başkentin kendine özgü bir mimari yapısı vardır. Kremlin, Kolizey, Big Ben…
Bakü için ise Kız Kulesi Azerilerin eşsiz ve Doğuda benzeri olmayan bir sanat yapısıdır.

Masalsal güzel görünümüyle Kız Kulesi deniz kıyısında yükselmektedir. … Bir zamanlar Hazar denizi dalgaları kulenin eteklerine kadar ulaşmaktaydı. … Kız kulesi ХII. Yüzyılda mimar Masud ibn Davut tarafından inşa edilmiştir. Kulenin gövdesi kireç taşından yapılmıştır. İçe meyilli yatay taş sıraları ise kaburgalı cephe görünümünü oluşturmaktadır. Kule, Rüzgarlar Şehri üzerinde 27 metre yükselmektedir.

Bu sırlar dolu kulenin ne zaman ve hangi koşullarda meydana geldiğini halen kimse çözememiştir… Kulenin yapımı ile ilgili birçok rivayetler vardır.

Örneğin, bu güzel adı Kız Kulesi nerden almıştır? Efsanelere göre eski zamanlarda bu yörelere hakim bir şah öz kızına aşık oluyor ve evlenmeyi düşünüyor. Zavallı kız babasını bu evlilikten vazgeçirmeye çalışıyor ve babasından kendisi için bir kulenin yapılmasını ve kule tamamlanıncaya kadar düğünü ertelemesini talep ediyor. Bu sırada kız gönlünü yakışıklı bir delikanlıya kaptırmış. Delikanlı kızın bu durumda olduğunu öğrenince kendisini kurtarmaya koyulmuştur. Prenses delikanlıyı yapılan kulenin üzerinde beklerken mutluluğuna ulaşmak üzereydi… Fakat, prensese ulaşmaya çalışan delikanlıyı dalgalı deniz kara sularına gömer. Delikanlının boğulduğunu gören kız kendisini denizin derin sularına atar ve sevgilisiyle birleşir...

Kim bilir, belki de her şey farklı olmuştur? Ve hayallerimizin kanatları bizi çok eski zamanlara, dedelerimizin Zerdüşti inancına sahip olduğu ateşe tapılan dönemlere götürmektedir. Belki de bu kuleyi Zerdüşt inancına sahip insanlar tapınak olarak yapmış olabilir ve mas mavi güney gecelerinde kule üzerinde sarı çiçeğe benzer parlak ateş yakmış olabilirler…

Zerdüşt serisinden daha korkunç başka bir hikayeye göre ölen insanların cesetleri Kız Kulesine getirilir ve yırtıcı kuşlara yem olarak kullandırılırdı. Ölü gözlerinin gökyüzüne bakarak kendilerine öbür dünyaya göç etmesinde refakat edecek kanatlı yırtıcıları hayal etmek bile tüyler ürperticidir…

Belki de kule üzerinden dünyaya farklı, daha canlı ve azimli, evrenin sırlarını çözmeye çalışan bakışlar da bakmış olabilirler… Çünkü Kız Kulesinin gözlem evi olarak kullanıldığını düşünen insan sayısı da az değil…

Romantik düşünceler yerine pratik bilgilere ağırlık veren araştırmacılar ise bu Kulenin ülke genelinde sayıları onlarca olan diğer kuleler gibi savunma amaçlı inşa edildiğini iddia etmektedirler. Fakat bu teori birçok insan tarafından benimsenmemektedir. Çünkü kule alanının az olması ve uzun süreli bir yaşam için elverişsiz olması savunma teorisini çürütmektedir. Diğer taraftan zor dönemlerde bu kule bir sığınak olarak kullanılmış ve sahip olduğu ‘kız’ imkanları ile insanları düşmanlardan korumuş olabileceğine kimse itiraz etmemektedir. Örneğin, XII. Yüzyılda Kız Kulesi Bakü’nün savunma sistemine dahil edilmiş ve Şirvanşahların en güçlü kalelerinden biri olmuştur.

Zerdüşt döneminde kulede ateşin yakılıp yakılmadığı kesin olarak teyit edilmemişse de, XVIII-XIX. Yüzyıllarda Kız Kulesi deniz feneri olarak kullanılmıştı. Fakat Bakü sürekli büyümekteydi ve deniz feneri ışıkları şehir ışıkları ile karıştığı için, fener Nargin adasına taşınmıştır.

Yakın geçmişte bilim adamı Vagif Alekperov’un öne sürdüğü teorisi ise çok ilgi çekicidir. Araştırmacıya göre Kız Kulesi adı Nostradamus’un kehanetlerinde bile geçmektedir. Alekperov, bilgisayar analizi sayesinde Senturi kitabından ‘Kule’ ile ilgili beş satır bulmuştur ve bu satırlardan her biri doğru okunduğunda Bakü’de bulunan Kız Kulesine işaret etmektedir.

…Bilim adamları ve araştırmacılar kulenin sırlarını çözmeye çalışırken Kız Kulesi büyüleyici görünümüyle deniz ufuklarına mı tarihin derinliklerine mi bilenmez eskisi gibi sessizce yerinde durmaktadır… Işıklandırılması yeni yapılan Kız Kulesine çıkarak aşıklar mektuplar yazar, hayalciler ise şehri seyreder.

Kule, tüm zamanlarda sanatçılara ilham veren bir yapı olmuştur. Kule ile ilgili bir çok opera ve bale sahneleri düzenlenmiş, sayısızca şiir yazılmıştır…

Aslına bakılırsa yüzyıllarca önce kulenin hangi amaçla inşa edildiği şu an pek de önemli değildir… Önemli olan Kız Kulesinin bugüne dek ayakta kalmasıdır. Belki de belli bir zaman sonra Kız Kulesi nazlanmaktan vazgeçer ve bizim çözemediğimiz sırları açıklığa kavuşturur…